12 juli 2019

Het Vlaamse aandringen op meer autonomie en onafhankelijkheid en de terugkerende roep om confederalisme, worden vanuit diverse hoeken uitermate negatief bekeken, op gelach onthaald, of voorgesteld als een fata morgana.

Tegelijk ontwikkelt zich in het spoor van dit Vlaams nationalisme iets dat de naam verdient van “Brussels nationalisme”. Dit kan dan weer op meer sympathie rekenen vanuit de kosmopolitische, progressieve hoek. Daarbij wordt het bestaan van een typische Brusselse identiteit als uitgangspunt genomen en wordt gewezen op de sociologische hyperdiversiteit die onze grootstad kenmerkt.

Uiteraard heeft Brussel een eigen identiteit. Maar dat heeft elke stad of dorp in dit land. Dat heeft elke hoofdstad. In die betekenis is het poneren van de stelling dat Brussel een eigen identiteit heeft het intrappen van een open deur. Dat geldt evenzeer voor de vaststelling dat Brussel een hyperdiverse stad is. Dat is zeker juist maar ook bv. Antwerpen is ondertussen reeds een hyperdiverse stad.

Brussel heeft wel degelijk een zeer specifieke kwaliteit die haar onderscheidt van andere Europese (groot)steden. Het Brussels Hoofdstedelijke Gewest is het territorium waar twee gemeenschappen, de Franse en de Vlaamse Gemeenschap elkaar ontmoeten. En dat is het enige unieke dat Brussel vandaag de dag kenmerkt. Pro memorie, volgens de Belgische Grondwet bestaan er drie gemeenschappen, de Franstalige, de Vlaamse en de Duitse. Volgens de Belgische Grondwet bestaat er geen Brusselse gemeenschap.

Dat Brussel een sociologisch hyperdiverse stad is, is geen reden om de Grondwet aan te passen en in die Grondwet in te schrijven dat er naast de Franstalige, Vlaamse en Duitse gemeenschap ook nog een Marokkaanse, Turkse, Congolese en Engelse gemeenschap bestaat. Dat doet geen enkele natie in Europa.

Terwijl het Vlaams nationalisme een historisch en organisch perfect evolutief gegeven is, is het Brussels nationalisme en separatisme dat helemaal niet en dus een kaduke constructie die berust op een fictie.

12 juli 2019

Bart De Wever schreef een essay over Identiteit. Zijn uitgangspunt is dat de Europese samenleving uit elkaar dreigt te vallen. In concreto lijkt hij vooral beducht voor de fragmenterende werking van de radicale Islam.

Als oplossing verdedigt hij de nood aan een leidcultuur die zou steunen op vier principes. Vooreerst dient de Overheid neutraal te zijn. Ten tweede is er de nood aan een homogeniserende taal. Ten derde moeten de Verlichtingsidealen omarmd worden (“vrijheid, gelijkheid, solidariteit, de scheiding van kerk en staat, de rechtsstaat, volkssoevereiniteit”). Ten vierde moet het burgerschap sterker benadrukt worden (waarbij een duidelijk onderscheid moet worden gemaakt tussen burgerrechten en mensenrechten).

Ik zou denken dat iedereen zich achter deze principes kan scharen en dat ze de basis van een consensus in de Europese samenleving kunnen vormen. Problemen zullen uiteraard wel ontstaan wanneer de principes op concrete situaties moeten worden toegepast. Het beste voorbeeld van een dergelijke discussie betreft het al dan niet verbieden van de hijab en de boerka ; Is het verbod op dergelijke kledingstukken een verdediging van de vrijheid of net een radicale aantasting ?

BDW introduceert de leidcultuur pas op het eind van zijn essay. In de aanloop haalt hij een paar van zijn favoriete thema’s aan, maar die heeft hij eigenlijk niet nodig om zijn kernpunt te maken; de samenleving valt uiteen en we hebben een leidcultuur nodig om die bijeen te houden. Thema één is het Romeinse Rijk en hoe dat er steeds weer in slaagde om haar identiteit te vernieuwen. Thema twee is het conservatisme als filosofie. BDW beklemtoont dat Europa haar verleden moet koesteren en zich geen vals schuldgevoel mag laten opdringen. Tegelijk beklemtoont hij dat het een dynamisch conservatisme dient te zijn want de wereld verandert wel degelijk. En hiermee wordt het verhaal warrig ; conservatisme maar niet statisch ? Hoe snel mogen we traditionele waarden omver gooien vanuit de dynamische invalshoek ? Het verhaal wordt nog iets verwarrender als we rekening houdend met het feit dat de Verlichtingswaarden als het derde principe van de leidcultuur worden geïntroduceerd. Betekent dit dat voor BDW de Europese conservatieve waarden samenvallen met de Verlichtingswaarden ?

Ter overweging: is de leidcultuur waar BDW het over heeft dezelfde als de Europese Waarden uit artikel 2 van het Europese Unie Verdrag ?